મંગળ ગ્રહ પર ઓક્સિજનનું નિર્માણ શક્ય છે. નાસા દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલા એક અનોખા સાધનએ બતાવ્યું છે કે મંગળ પર ઓક્સિજનનું નિર્માણ શક્ય છે.મંગળ ઓક્સિજન ઇન-સીટુ રિસોર્સ યુટિલાઇઝેશન એક્સપેરિમેન્ટ (MOXIE) એ લાલ ગ્રહ પર ભાવિ અવકાશયાત્રીઓ માટે એક સક્ષમ તકનીક સાબિત થયા પછી સફળતાપૂર્વક તેની કામગીરી પૂર્ણ કરી છે.
આ ઉપકરણ, જે માઇક્રોવેવ ઓવન જેટલું છે , તે 2021 માં તેના ઉતરાણ પછી નાસાના પર્સિવરેન્સ રોવર પર ઓક્સિજન ઉત્પન્ન કરી રહ્યું છે .
MOXIE એ કુલ 122 ગ્રામ ઓક્સિજનનું ઉત્પાદન કરીને અપેક્ષાઓ વટાવી છે, જે સાધન માટે નાસાના મૂળ લક્ષ્યો કરતાં બમણું છે. ઉત્પાદિત ઓક્સિજન 98% શુદ્ધતા અથવા વધુ સારી છે, જે તેને બળતણ અને શ્વાસ બંને હેતુઓ માટે યોગ્ય બનાવે છે.
મંગળના પાતળા વાતાવરણમાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડના દરેક પરમાણુમાંથી એક ઓક્સિજન અણુને અલગ કરવા માટે ઉપકરણ ઇલેક્ટ્રોકેમિકલ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ કરીને કાર્ય કરે છે. ત્યારબાદ ઉત્પાદિત ઓક્સિજનની શુદ્ધતા અને જથ્થાને તપાસવા માટે વાયુઓનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે.
MOXIE ની સફળતા મંગળના ભાવિ માનવ સંશોધન તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે . આ ટેક્નોલોજી અવકાશયાત્રીઓને ગ્રહની સપાટી પર મળેલી સામગ્રીનો ઉપયોગ કરીને ‘જમીનથી દૂર રહેવા’ માટે સક્ષમ બનાવી શકે છે. આ ખ્યાલ, ઇન-સીટુ રિસોર્સ યુટિલાઇઝેશન (ISRU) તરીકે ઓળખાય છે, તે સંશોધનનું વિકસતું ક્ષેત્ર બની ગયું છે.
આગળનું પગલું એ પૂર્ણ-સ્કેલ સિસ્ટમ બનાવવાનું હશે જેમાં MOXIE જેવા ઓક્સિજન જનરેટર અને તે ઓક્સિજનને પ્રવાહી બનાવવા અને સંગ્રહિત કરવાની રીતનો સમાવેશ થાય છે. જો કે, મંગળ પર અન્ય તકનીકોને માન્ય કરવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે .
“MOXIE એ સ્પષ્ટપણે ISRU સમુદાય માટે પ્રેરણા તરીકે સેવા આપી છે,” ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટના મુખ્ય તપાસકર્તા, MIT ના માઇકલ હેચટે જણાવ્યું હતું. “તે દર્શાવે છે કે નાસા આ પ્રકારની ભાવિ તકનીકોમાં રોકાણ કરવા માટે તૈયાર છે. અને તે એક ફ્લેગશિપ છે જેણે અવકાશ સંસાધનોના ઉત્તેજક ઉદ્યોગને પ્રભાવિત કર્યો છે.”